Bij zomerweer hoort een zomerboek en ik heb er vandaag een écht in de aanbieding: Tender is the Night van F. Scott Fitzgerald. Denk zon, strand, wijn én labiele personages. Het zou het beste boek zijn dat Fitzgerald geschreven heeft en zijn zeer persoonlijke ervaring met labiele persoonlijkheden doet het verhaal echt en doorleefd aanvoelen. Bovendien zorgt Fitzgeralds jarenlange verblijf in Europa voor een sfeervolle neerzetting van alles plaatsen waar het verhaal passeert en waar we zelf wel eens op vakantie geweest zijn.
Alles schurkt dus dicht aan bij zijn eigen leven, maar dat is niet wat dit boek zo brilliant maakt (want ik bevestig hier al even dat ik het echt wel zijn beste boek vind). The Great Gatsby (ook een topper) en The Beautiful and the Damned (wel goed, maar niet van dezelfde heartbreaking kwaliteit als TGG en TITN) spelen zich in dezelfde setting af, behandelen dezelfde thema’s en zijn onmiskenbaar Fitzgerald-materiaal, maar deze roman is voor mij zijn beste omdat er zoveel tijd voor genomen is. Alles ontvouwt zich volgens het juiste ritme, en hoewel er steeds een voorgevoel is dat het de foute kant opgaat, haast Fitzgerald zich nergens.
Het verhaal beslaat twaalf jaar en begint in een Zwitsers sanatorium, waar een jonge, ambitieuze psycholoog een aantrekkelijke patiënte ontmoet (ik beloof dat het geen doktersromannetje wordt). De dokter, Dick, en de patiënte, Nicole, die ook nog eens belachelijk rijk is, beginnen een correspondentie terwijl Dick in Frankrijk is voor de oorlog, we spreken 1917. Wanneer ze elkaar opnieuw ontmoeten, springt de vonk over, ook al weet Dick intussen alles over Nicoles medische achtergrond en haar labiliteit. Ze trouwen en trekken naar de Franse Riviera, waar ze een leven leiden dat één langgerekte zomervakantie lijkt. Voor een aantal jaar hebben ze alles voor elkaar, maar het thema van de roman is de desintegratie van een beloftevol huwelijk, dus je raadt al waar dit naartoe gaat.
Het mooie van de roman vind ik, is dat het verhaal van hun huwelijk niet alleen om Dick en Nicole gaat. Het derde personage van de roman is Rosemary Hoyt, een kindsterretje eigenlijk op de drempel van volwassenheid die verliefd wordt op Dick. En ook al valt Dick ook voor haar, haar aanwezigheid is niet wat het huwelijk uit elkaar doet vallen. Ondanks de heftigheid van hun emoties (zomerboek, hallo!) is Rosemary eigenlijk maar een omstandigheid in een complex verhaal.
De finale desintegratie voelt even onvermijdelijk aan als de miserie in The Beautiful and the Damned, maar waar je bij die laatste het liefst zou wegkijken omdat je weet dat wat komt niet mooi zal zijn, ben je hier benieuwd hoe Fitzgerald het zal brengen. Ik heb hem nog niet mooier weten vertellen dan in Tender is the Night. Hij neemt zijn tijd, zijn personages zijn geduldig neergezet, zijn stijl en zijn zinnen zijn brilliant. Of wat denk je van:
‘I can remember how I stood waiting for you in the garden – holding all myself in my arms like a basket of flowers’
But then again, misschien is het ook tijd om The Great Gatsby nog eens te lezen 🙂
One thought on “Tender is the Night – F. Scott Fitzgerald”