The Handmaid’s Tale van Margaret Atwood kreeg ik een aantal jaar geleden aangeraden door een vriend en deze zomer kwam ik hem tegen in de Waterstones van Manchester. Er was een hele plank vol Atwoods, de ene achterflap nog intrigerender dan de andere. Ik heb er The Handmaid’s Tale uitgehaald omdat die mij aangeraden was, maar ik keer zeker terug naar Atwood want ze heeft nog genoeg te bieden.
Deze roman is een dystopisch verhaal (♡) over Amerika in een niet al te verre toekomst. De macht is overgenomen door radicale conservatieven en anders dan de meeste dystopieën worden we niet overheerst door technologie, maar is die technologie net weer tot een minimum beperkt. Wat we zien is een ouderwetse setting, waar dan toch af en toe als verrassing een auto of een televisie komt piepen.
We worden in het verhaal gegooid wanneer het regime al enkele jaren stevig in het zadel zit. Iedereen in deze maatschappij heeft een functietitel, want dat zorgt voor duidelijkheid. Je hebt guardians, wives, commanders, aunts, marthas en natuurlijk handmaids, waarvan wij er één volgen, namelijk Offred. De exacte functie van zo’n handmaid wordt gaandeweg duidelijk en is minder eenduidig dan je aanvankelijk denkt. Onze handmaid woont in bij een hooggeplaatste commander en zijn vrouw.
Het leven in huis is tot in de kleinste handelingen en ceremonies vastgelegd. Enkel via herinneringen en gefluisterde conversaties weet je hoe deze nieuwe werkelijkheid ontstaan is. In die herinneringen zie je namelijk een wereld zoals de onze, maar dan in de jaren ‘80, want de roman verscheen voor het eerst in 1985. Offred zit vast tussen een verlangen om weg te raken uit dit hypergecontroleerde leven, maar tegelijk vindt ze de energie niet meer om zich er aan te onttrekken. Als mens verlegt ze steeds de grens van de omstandigheden waarin ze wil leven, omdat ze gewoon wil leven. Via haar alledaagse leven en haar eigen vragen en verhalen geeft ze een inkijk in een andere wereld, als ware het een historisch document.
Spannend dus! Ik hou wel van literatuur waar we het allemaal zelf een beetje mogen uitzoeken. Het is niet alleen spannend en leuk, maar zet zeker ook aan tot denken. Vrije culturen waar vrouwen geleidelijk terug in een onderdanige positie gedwongen worden, ze bestaan. In deze roman zijn vrouwen meestal hun eigen ergste vijand. Door een beetje Verdeel en Heers rond te strooien, heeft het regime ervoor gezegd dat vrouwen gewoon elkaar onder de duim houden. Zeker stof tot nadenken zowel in het verhaal zelf (hoe zit het hier nu in elkaar) en erbuiten. Een quote van Angela Carter op de achterflap vat het eigenlijk perfect samen: “The Handmaid’s Tale is both a superlative exercise in science fiction and a profoundly felt moral story”. En daar heb ik niets meer aan toe te voegen.