Van sommige boeken weet je niet goed wat ze je willen vertellen. Je leest ze geconcentreerd en lang en je begrijpt alle woorden, maar wat het echte verhaal is, is moeilijk te vatten. Je gaat op zoek naar een allesomvattende metafoor, maar die is er hier niet. De Toverberg van Thomas Mann is een bundeling van menselijk gevoel, filosofische bespiegeling en gedetailleerde beschrijving, maar als je op zoek bent naar een echt verhaal is dit waarschijnlijk niet voor jou.
Dat is niet omdat het ontbreekt aan bijzondere personages of intrigerende verhaallijnen. De roman vertelt over het verblijf van Hans Castorp, een jonge, net afgestudeerde Duitser in het ‘Internationaal Sanatorium De Berghof’, een sanatorium in de bergen waar ze tuberculosepatiënten behandelen. Hij komt naar het sanatorium met de bedoeling er drie weken door te brengen met zijn zieke neef. Tijdens die drie weken ontwikkelt Castorp enkele lichamelijke klachten en het lijkt de geneesheer van het sanatorium beter als hij wat langer ‘boven’ bij hen blijft. Zijn bezoek wordt telkens verlengd tot Castorp er op het einde van de roman zeven jaar heeft doorgebracht.
In die zeven jaar leert hij de verschillende bewoners van het sanatorium beter kennen: zijn neef Joachim Ziemsen, die een carrière in het leger ambieert maar al enige tijd vast zit in het sanatorium; Klavdia Chauchat, een nonchalante Russin waar Joachim verliefd op wordt; Settembrini en Nafta, twee oudere geleerden die Castorp onder hun hoede nemen en in hem een afnemer willen vinden voor hun heel verschillende ideeën. Die laatste twee zijn dan ook verantwoordelijk voor het leeuwendeel aan filosofische bespiegeling in de roman. Deze kan soms wat vergezocht zijn, maar even vaak schokkend actueel. De plaats van geloof in de moderne maatschappij, iemand?
Die filosofische passages en de onthechtheid waarmee Castorp de werkelijkheid beleeft – de tijd is voor hem niet meer van belang, een jaar kan even goed een week zijn – zorgen ervoor dat ik niet die echte verhaalbeleving had. Ik zat er niet helemaal in. Wat niet betekent dat ik niet van dit verhaal genoten heb. Er zit subtiele humor in, morele vraagstukken en de beschrijving van Thomas Mann is er meestal boenk op. Maar het zijn niet de 902 pagina’s die ik het snelst gelezen heb, waardoor mijn dikke zomerklassieker het dit jaar tot in de herfst getrokken heeft.
Volgende roman: Here I Am – Jonathan Safran Foer
Meevolgen op instagram? Check #opnezondaglezenwe