Comfortzones. Iedereen heeft ze en ze uiten zich op bizarre manieren. Ik lees veel. Ik lees boeken uit alle streken en tijden, maar eigenlijk lees ik toch vooral Angelsaksische romans die canon zijn of toch tegen die canon aanschurken. Om eens helemaal wild te gaan en uit die comfortzone te stappen, besloten we met de boekenclub om voor een recent en Spaans boek te gaan. Zo begint het slechte van Javier Marias is mijn stapje in het onbekende.
En wat voor stapje. Javier Marias lokt je in 548 pagina’s helemaal mee in het Madrid van de jaren ‘80. Na jaren van leven in de schaduw barst de stad los nadat de dictator Franco in 1975 sterft. Feestjes, drank, drugs en de nodige losbandigheid maar ook een hoop onverwerkte verhalen, schandalen en duistere gevoelens. Deze roman speelt vooral met die laatste drie fenomenen, maar de eerste vier spelen ook hun rol.
In de roman worden we bij de hand genomen door misschien wel de sympathiekste en meest realistische persoonlijke verteller die ik al ben tegengekomen – op Jane Eyre na dan – Juan de Vere. Juan is de persoonlijke assistent van regisseur Eduardo Muriel en is dag en nacht aan de slag in diens thuis. Daar merkt hij al snel dat het niet allemaal koek en ei tussen Muriel en zijn vrouw Beatriz.
Muriel is nochtans de charme zelve en gaat met Juan heel gemoedelijk om. Tegen Beatriz is hij echter koud, onverschillig en bij tijden gewoon wreed. Dat is niet het enige mysterie waar Juan mee te maken krijgt. Op een dag vertelt Muriel hem over een oude vriend van wie hem een verschrikkelijke misdaad ter ore is gekomen. Wat de man precies gedaan heeft, wil Eduardo niet kwijt. Hij draagt Juan op bij de vriend, dokter Van Vechten, op een goed blaadje te komen zodat hij het hem zelf zal vertellen.
Na de dood van Francisco Franco werd in Spanje beslist om het verleden en de misdaden en schandalen die plaatsvonden te laten rusten. Eén iemand vervolgen leidt er uiteindelijk toe dat een hele generatie aan de schandpaal genageld wordt en zo raak je als maatschappij niet vooruit.
In een maatschappij waar iedereen het verleden dus liever laat rusten – zo begint het slechte immers – moet Juan gaan graven. Dat levert niet alleen een blik op de duistere kanten van de mens op, maar ook enkele morele dilemma’s. Is het wel aan Juan om dit allemaal naar boven te halen? En kan je het verleden ooit echt laten rusten?
Dat twijfelende zit ook in de stijl waarin de roman geschreven is. Marias is een meester van de lange zin en in de vele bijzinnen voel je de zoektocht naar nuance en de juiste manier om het verleden te vertellen. Sommige mensen zouden dat langdradig kunnen vinden, maar ik vind het niet minder dan geweldig. Dikke aanrader dus.
Als je mij nog meer wil horen jubelen: daar dient onze podcast voor!
One thought on “BOEK: Zo begint het slechte – Javier Marias”