Geduld en bedachtzaamheid, het zijn vandaag niet de meest gegeerde karaktertrekken en dat waren ze in de tijd van Jane Austen evenmin. Iedereen droomt van lichtflitsen en liefde op het eerste gezicht. De roman Persuasion heeft het daarentegen meer voor liefde die langzaam rijpt en jaren blijft zinderen. #slowloving dus.
Anne Elliot is de middelste dochter in een gezin dat haar niet apprecieert en lijkt flink op pad om een oude vrijster te worden. Acht jaar voor het begin van de roman wees ze onder druk van haar omgeving en uit rationele overwegingen een aanzoek van Frederick Wentworth af en sindsdien zijn haar schoonheid en geluk tanende. Persuasion begint met financiële moeilijkheden bij de Elliots, een gezin met overdreven trots en ijdelheid, die enkel Anne niet geërfd niet. Als gevolg verlaten vader Elliot en zus Elisabeth hun dure landhuis op het platteland en trekken naar Bath. Anne beslist om nog even in de streek te blijven, eerst bij jongere zus Mary en later bij vriendin des huizes Lady Russel, voor ze haar gezin met tegenzin naar Bath volgt.
Het landgoed van de Elliots wordt intussen verhuurd aan Admiral Croft, die al snel zijn schoonbroer Captain Wentworth te logeren krijgt. Dan gaan de poppen natuurlijk aan het dansen. In de acht jaar die sinds het aanzoek vervlogen zijn, heeft Anne niets van Captain Wentworth vernomen. Destijds was hij een jongeman zonder fortuin onderaan de ladder van de zeemacht. Vandaag is hij een selfmade man, dringend op zoek naar een vrouw. Aanvankelijk blijft hij koel tegenover Anne, maar naarmate zij haar zelfvertrouwen terugwint en al haar goede karaktertrekken toont (<3 kindness), begint het toch te dooien vanbinnen.
Klinkt als een typisch Jane Austen-verhaal – waar niets mis mee is, Austen schrijft de beste verhalen – maar alleen al de leeftijd van de heldin wijkt opvallend af. Anne is eind de twintig in het verhaal, waar de hoofdpersonages in Austens andere romans jongvolwassen zijn. Als laatste roman die Austen publiceerde, lijkt het alsof ze zichzelf ook een tweede kans op de liefde geeft. Een signaal naar haar oudere publiek dat het niet over is, tot het over is. De roman haalt het niet uit jonge verliefdheden, koppige adolescenten en wie het meest kan dansen op een bal, maar de interne monoloog van Anne die twijfelt aan de gevoelens van Wentworth en van haarzelf.
Wat ik heerlijk vind aan ouderwetse literatuur is de tijd die de auteur neemt. De roman begint met een schets van de familie van Anne, zo scherp dat het lijkt alsof je ze echt kent. Waarschijnlijk ken je ze ook echt, want de personages zijn vaak uit het leven gegrepen en kleine details brengen hen helemaal tot leven. De beschrijvingen cirkelen verder tot je de hele omgeving kent, tot in Bath toe. Die aandacht voor detail uit zich ook in een belangstelling voor sociaal onrecht, die in andere romans misschien iets minder tot uiting komt. De spilzucht van het gezin Elliot staat in schril contrast met de armoede van Annes vriendin Mrs Smith en de zelfredzaamheid van Wentworth. Heel af en toe gaat ze zelfs de feministische kant op.
Het leukst aan haar gevoel voor detail, is de ironie waar Austen vaak mee spreekt. Het verhaal lijkt misschien een romance, maar tegelijk is het kritiek op het genre. Niet Anne, maar haar zus Elisabeth is de jonge, knappe vrouw die op zoek is naar een prins op het witte paard. Haar oppervlakkigheid en trots staan echter in de weg, op een manier die Anne ronduit gênant vindt. Anne begint daarentegen vrede te nemen met haar bestaan, wanneer Wentworth weer opduikt. Ze vallen elkaar niet meteen in de armen maar moeten allebei een weg afleggen voor duidelijk wordt dat ze nog steeds voor elkaar gemaakt zijn, maar in tegenstelling tot het eerste aanzoek zijn ze nu allebei volwassen, ‘volledige’ mensen die niet alleen op basis van gevoel, maar ook op een rationele manier ‘ja’ tegen elkaar zeggen.
Niet romantisch? Misschien niet super, maar Jane Austen weet het wel te brengen en in de laatste 50 pagina’s zit je toch weer op het puntje van je stoel, want loopt het deze keer ook wel goed af?